گرمابه ارباب همچنان پابرجاست | ۷ دهه پذیرایی از مردم غرب تهران
تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۶۰۸۳۲
همشهری آنلاین - مریم باقرپور: کمی بالاتر از بقعه شیخ طرشتی در خیابان طرشت جنوبی منطقه۲، ملک قدیمی دیده می‌شود که روی تابلوی آن نوشته شده است «گرمابه آسیا». این گرمابه با اینکه زمان زیادی از ساختش می‌گذرد اما همچنان فعال است و بعضی از اهالی قدیمی و کارگرهای محله از آن استفاده می‌کنند.
قصه‌های خواندنی‌های تهران را اینجا بخوانید
۷۰ سال پیش مرحوم «علی زارع»، یکی از قدیمی‌های طرشت این گرمابه را به سبک شهری و مدرن برای اهالی ساخت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«محمدرضا تیموری» یکی از ساکنان قدیمی طرشت و برادر شهید «علی تیموری» درباره دلایل ساخت گرمابه آسیا می‌گوید: «گرمابه اصلی طرشت یا خزینه، جلو حسینیه طرشت بود که حالا به زمین برای پارک خودروها تبدیل شده است. با این حال اگر زمین آن را حفر کنند خزینه را خواهند دید. بعد از بین رفتن خزینه، مردم به گرمابه دیگری نیاز داشتند که حاج علی ارباب زحمت ساختش را کشید. حمام بسیار بزرگ، شیک و شهری که برایش دوش گذاشت و نمونه‌اش را کسی در آن دوران ندیده بود.»
تیموری که تا ۱۲ سالگی از خزینه قدیمی طرشت استفاده کرده، به یاد می‌آورد: «استفاده از خزینه، سرانه داشت یعنی هرکدام از اهالی با توجه به تعداد جمعیت‌شان باید گندم، جو یا باقالی می‌دادند. شخصی که هیزم‌ها را رایگان از باغ‌ها برمی‌داشت، آتش حمام را روشن می‌کرد تا آب آن داغ شود. آب هم از قناتی تأمین می‌ِشد که بعد از ورود به یکی از ۴ آب‌انبار طرشت به خزینه سرازیر بود. از آن مهم‌تر چون حمام از ساروج ساخته بود اصلاً خرابی نداشت، برای همین اهالی پولی برای حمام در خزینه پرداخت نمی‌کردند و این موضوع خیلی به چشم می‌آمد.»
او اضافه می‌کند: «تیر ماه هر سال زمان خرمن‌کوبی یک نفر برای جمع کردن سرانه حمام به خانه‌های اهالی سر می‌زد و مقدار مشخصی از کشت آن سال آنها را در ازای استفاده یک سال از خزینه می‌گرفت.»
ساخت خزینه برای اهالیحاج «احمد تیموری» یکی دیگر از اهالی است و درباره گرمابه آسیا می‌گوید: «با ساخت گرمابه آسیا برخی اهالی از اینکه باید برای استحمام پول بدهند شاکی شدند و استفاده از دوش را هم نمی‌پسندیدند. چون قبلاً در خزینه جلو حسینیه، آقایان از غروب خورشید تا طلوع و خانم‌ها از صبح زود تا مغرب می‌توانستند از حمام استفاده کنند. همین شد که حاج علی ارباب در قسمت پایینی حمام، با خراب کردن ۳ دوش یک خزینه ساخت. اما به مرور در سال‌های ۵۰ اداره بهداشت استفاده از خزینه را قدغن کرد چون آن زمان بیماری‌های پوستی و کچلی شیوع پیدا کرده بود.»
او یادآوری می‌کند: «گرچه این روزها اهالی کمتر ار گرمابه استفاده کنند اما اینجا زمانی برای خودش برو و بیایی داشت. حمام ۲ در داشت که یکی از آنها کوچک‌تر بود و از کوچه بالایی راه داشت و ورودی زنانه بود. آقایان هم از در اصلی داخل می‌رفتند. از مراسم حنابندان تا از عزا درآوردن اهالی بعد از مراسم چهلم بارها اینجا انجام می‌شد و خیلی‌ها در آن شرکت می‌کردند و خاطره‌هایشان به یاد مانده است.»
برای بسیاری از بانوان قدیمی طرشت، حمام منبع خاطرات است. «سیده سکینه سلیمانی» با یادآوری آن سالها ادامه می‌دهد: «بارها اهالی برای حنابندان دختران‌شان من را به حمام دعوت کردند. چون سید هستم اهالی لطف و احترام زیادی نسبت به من داشتند. یادم هست ۲ روز قبل از هر عروسی، حمام را قرق و پر از میوه و شیرینی می‌کردند. از طرفی آن طبقه پایین خانه‌مان سلمانی داشتم و عروس‌های آن زمان را آرایش می‌کردم.»
سلیمانی با بیان اینکه زمین گرمابه متعلق به پسران حاج علی ارباب است و آنها هم به دلیل بی‌نیازی به آن، سرقفلی آن را به نام آقای دهقان داده‌اند اضافه می‌کند: «این روزها حمام آسیا فقط چند نمره‌اش فعال و بسیار تمیز و مرتب است و خوشبختانه افرادی همچنان از آن استفاده می‌کنند.»
«زهرا محمدی» مدیر محله طرشت هم که خودش در این محدوده از پایتخت بزرگ شده است و خاطرات زیادی از کوچه‌پس‌کوچه‌های محله و حمام قدیمی دارد، دراین‌باره می‌گوید: «بیشتر اوقات حضور ما در حمام با دخترعموهایم همزمان می‌شد و بیشترین لذت حمام زمانی بود که وقت بیرون آمدن به ما نوشابه خنک یا داخل لیوان‌های روحی آب خنک می‌دادند.»
این حمام با همه قدمتش همچنان برپاست و این روزها بیشتر کارگران و سرایداران از آن استفاده می‌کنند.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: منطقه۲ تاریخ باستان شناسی کارگری هویت شهری همشهری محله مدیریت منطقه ۲
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۶۰۸۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«اسب قاتلین» ۲ اجرایی شد
به گزارش خبرگزاری مهر، نمایش «اسب قاتلین» نوشته رضا گشتاسب با کارگردانی سید محمدهادی هاشم‌زاده که از ۱۹ فروردین در سالن سمندریان تماشاخانه ایران‌شهر روی صحنه است، به دلیل استقبال تماشاگران روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت طی 2 نوبت در ساعت‌های ۱۹ و ۲۱ روی صحنه می‌رود.
مریم شکری، امیر خواجه میرکی‌پور، فرزاد پریدار، امید رهبر، ایمان زارع، محمدحسین نعمتی، ندا محمدیان، محمدابراهیم جنتی، نازنین ترنگ، زهرا اکبری و علیرضا اصلاحی بازی می‌کنند و گروه فرم و بازی‌سازان این اثر عباردتند از فرناز حیدری، نادیا نوذری، زهرا صادق‌پور، آیدا زارع، روژین رستمی، مبینا رضایی، تینا گندمکار، نعیم فرزام و ماهان حسن‌زاده.
در خلاصه نمایش «اسب قاتلین» آمده است: «ارباب و خانم به همراه نوکر خود به نام «کش» و همسرش «لورا» در عمارتی بزرگ زندگی می‌کنند. داستان از یک شب برفی آغاز می‌شود که در آن شب، نوکر روستای کناری با اسبی که از اربابش دزدیده است به سمت عمارت ارباب و خانم می‌آید تا خبر رسیدن شورشی‌ها را بدهد و ... .»
علاقه‌مندان می‌توانند بلیت روزهای آینده این نمایش را با ۲۰ درصد تخفیف عمومی و ۳۰ درصد تخفیف دانشجویی از سایت تیوال تهیه کنند.
عکس از رضا جاویدی است.
کد خبر 6093355
جاده کندوان یک طرفه شد